ऐसी अक्षरे

:- कथा
:- कविता
:- लेख
:- अनुवाद
:- हिंदी
:- English
:- संग्रह
:- इतर

मंदार शिंदे
Mandar Shinde

Tuesday, October 2, 2018

अंधार...

अंधार...
(लेखकः मंदार शिंदे ९८२२४०१२४६)

====०====
थंड होत चाललेल्या कॉफीच्या कपात
साखरेची तिसरी पुडी फोडून ओतताना
मी पुन्हा हसलो…

तू पुन्हा विचारलंस, ‘का हसलास ?’

कसं सांगू तुला ? आणि काय सांगू ?

एअर कन्डीशन्ड कॉफी शॉपच्या
काचेच्या भिंती आणि दारातून
जाणवत होतं भगभगतं ऊन.

मी क्षणभर पाहिलं बाहेर अन्‌
गपकन्‌ घेतले डोळे मिटून.

तू निघालीस चटकन्‌ उठून
तुझी गर्द निळी-जांभळी ओढणी सांभाळीत.

मी थांबवायच्या आत तू गेली होतीस
उन्हाच्या झळांच्या पायर्‍या करून
भगभगत्या सूर्यप्रकाशाच्या दिशेनं.

डोळ्यांना खुपणारा तो सूर्यप्रकाश सहन करीत
मी बघत राहिलो तुझी लगबग.

वर वर, अगदी ढगात, सूर्याच्या जवळ
तू जात राहिलीस तुझी ठाम पावलं टाकीत.

एकदाच मागं वळून पाहिलंस माझ्याकडं,
एक क्षणभरच थांबलीस, हसलीस…

आणि मग उलगडत गेलीस
तुझी ती गर्द निळी-जांभळी ओढणी,
आणि अंथरलीस त्या भगभगत्या आकाशावर.

तुझ्या केसांमधल्या त्रिकोणी-चौकोनी क्लिप्सनी
डकवून टाकलास तो निळा-जांभळा पडदा.

मी सुखावल्या डोळ्यांनी बघत राहिलो
एका रुक्ष दिवसाची मनोहर रात्र होताना.

परत येण्याआधी तू पुन्हा एकदा
हात फिरवलास त्या पडद्यावर,
आणि मी माझ्या या डोळ्यांनी पाहिली
त्या त्रिकोणी-चौकोनी चांदण्यांची थरथर.

तू येऊन बसलीस समोरच्या खुर्चीत,
जणू काही घडलंच नाही अशा थाटात.

मी मात्र बघत राहिलो आकाशात
लुकलुकणार्‍या तुझ्या टिकलीच्या चंद्राकडे…

पुडीतली साखर कपात ओतताना
मी पुन्हा हसलो…

तू पुन्हा विचारलंस, ‘का हसलास ?’

कसं सांगू तुला ? आणि काय सांगू ?

शेवटी तूच म्हणालीस मोकळ्या केसांतून हात फिरवीत,
‘आज अंधार फार लवकर झाला, नाही का?’

- अक्षर्मन


Share/Bookmark

Saturday, September 29, 2018

प्रेमाचा गुलकंद

प्रेमाचा गुलकंद
- कवी केशवकुमार

-बागेतुनि वा बाजारातुनि कुठुनि तरी ‘त्या’ने
गुलाबपुष्पे आणुनि द्यावित ‘तिज’ला नियमाने !

कशास सांगू प्रेम तयाचे तिजवरती होते ?
तुम्हीच उकला बिंग यातले काय असावे ते !

गुलाब कसले ? प्रेमपत्रिका लालगुलाबी त्या !
लाल अक्षरे जणु लिहिलेल्या पाठपोट नुसत्या !

प्रेमदेवता प्रसन्न होई या नैवेद्याने !
प्रेमाचे हे मार्ग गुलाबी जाणति नवतरणे !

कधी न त्याचा ती अवमानी फुलता नजराणा !
परि न सोडला तिने आपुला कधिही मुग्धपणा !

या मौनातच त्यास वाटले अर्थ असे खोल !
तोहि कशाला प्रगट करी मग मनातले बोल !

अशा त-हेने मास लोटले पुरेपूर सात,
खंड न पडला कधी याच्या नाजुक रतिबात !

अखेर थकला ! ढळली त्याची प्रेमतपश्चर्या,
रंग दिसेना खुलावयाचा तिची शांत चर्या !

धडा मनाचा करुनि शेवटी म्हणे तिला, “देवी !
(दुजी आणखी विशेषणे तो गोंडस तिज लावी.)

“बांधित आलो पूजा मी तुज आजवरी रोज !
तरि न उमगशी अजुनि कसे तू भक्ताचे काज ?

गेंद गुलाबी मुसमुसणारे तुला अर्पिलेले
सांग तरी सुंदरी, फुकट का ते सगळे गेले ?”

तोच ओरडुनि त्यास म्हणे ती, “आळ वृथा हा की !
एकही न पाकळी दवडली तुम्ही दिल्यापैकी !”

असे बोलुनी त्याच पावली आत जाय रमणी
क्षणात घेउनि ये बाहेरी कसलीशी बरणी !

म्हणे, “पहा मी यात टाकले ते तुमचे गेंद,
आणि बनविला तुमच्यासाठी इतुका गुलकंद !

कशास डोळे असे फिरविता का आली भोंड ?
बोट यातले जरा चाखुनी गोड करा तोंड !”

क्षणैक दिसले तारांगण त्या, -परी शांत झाला !
तसाच बरणी आणि घेउनी खांद्यावरि आला !!

“प्रेमापायी भरला” बोले, “भुर्दंड न थोडा !
प्रेमलाभ नच ! गुलकंद तरी कशास हा दवडा ?”

याच औषधावरी पुढे तो कसातरी जगला,
हृदय थांबुनी कधीच नातरि तो असता ‘खपला’ !

तोंड आंबले असेल ज्यांचे प्रेमनिराशेने
‘प्रेमाचा गुलकंद’ तयांनी चाटुनि हा बघणे !


Share/Bookmark

Tuesday, September 25, 2018

त्रास मजला फार झाला... (हजल)

हजल
(मंदार शिंदे ९८२२४०१२४६)

त्रास मजला फार झाला, कालच्या ट्रॅफीकचा
हात माझा गियर झाला, पाय झाला ब्रेकचा

भंग करण्या तपश्चर्या, येती न आता अप्सरा
जन्म झाला त्याचसाठी, पादणार्‍या बुलेटचा

पाळुनी वन-वे नि सिग्नल, पोहोचलो दारी तिच्या
पावती फाडूनी तोवर, जिंकला बाहेरचा

ती म्हणाली दे मला, तोहफा तू मोठा कीमती
आणला मी कॅन पंपा-वरुन मग पेट्रोलचा

उत्सवाच्या मांडवांतून, पार्कींगला जागा नसे
म्हणुनी उंदरावरुनी येतो, गणपती तो पेणचा

मुंबईवर प्रेम करतो, तरीही ना सोडी पुणे
ओळखावे त्यास आहे, त्रास लोकल ट्रेनचा

ती म्हणाली, बाळ बिल्डर होणार नक्की आमुचा
नाद आत्ता त्यास खोट्या, डंपर आणि क्रेनचा

त्रास मजला फार झाला, कालच्या ट्रॅफीकचा
हात माझा गियर झाला, पाय झाला ब्रेकचा

- अक्षर्मन




Share/Bookmark

Saturday, September 22, 2018

अमर आणि समर

चला गोष्ट सांगूया...
🙂😌☺😊😀😃😄😁

अमर आणि समर
(लेखकः मंदार शिंदे 9822401246)

एका देशामध्ये दोन राज्यं होती, गुहागर आणि मीठागर त्यांची नावं होती. गुहागरात होत्या मोठ्या-मोठ्या गुहा. आणि मीठागरात होत्या बरण्याच बरण्या. गुहागरचा राजा होता अमर. मीठागरचा राजा होता समर.

पुढची गोष्ट वाचा अमेझॉन किंडलवर -

जेशूची गोष्ट व इतर: Stories in Verse 
(Marathi Edition) by Mandar Shinde



✒✒✒🙏🙏🙏


Share/Bookmark

Thursday, September 20, 2018

गद्य आणि पद्य

गद्य आणि पद्याचा विचार करताना मला पडलेले काही प्रश्नः

प्रिंटींगची सोय निर्माण होण्यापूर्वीचं सर्व साहित्य पद्य स्वरुपातच का आहे? त्यावेळी लोकांनी गद्य साहित्यनिर्मिती केलीच नसेल का?

शेकडो अभंग रचणार्‍या तुकोबांनी आयुष्यात एकही लघुनिबंध किंवा कथा रचली नसेल का?

हजारो ओव्या रचणार्‍या माऊलींना एखादा ललित लेख लिहावासा नसेल का वाटला?

हजारो श्लोक रचणार्‍या समर्थांनी एखादं गद्य 'मॅनेजमेंट मॅन्युअल'/मार्गदर्शक पुस्तिका का नसेल लिहिली?

शेकडो दोहे रचणार्‍या कबीराला एखादं 'सेल्फ-हेल्प बुक' लिहावंसं का नसेल वाटलं?

रामायण, महाभारत, भगवद्‍गीता ही महाकाव्यं का आहेत, महाकादंबर्‍या का नाहीत?

पारंपारिक भजन, कीर्तन, आरत्या, भारुड, ओव्या, हे सगळं पद्य स्वरुपातच का आहे? पारंपारिक गद्याची उदाहरणं कोणती?

मला असं वाटतं की, प्रिंटींगची सोय नसताना मौखिक स्वरुपातच साहित्य साठवणं व हस्तांतरित करणं भाग होतं. लयबद्धता, यमकं, वृत्तबद्धता, गेयता, मोजक्या नि नेमक्या शब्दांचा वापर या गुणधर्मांमुळंच पद्य साहित्य मुखोद्‍गत होऊन टिकून राहिलं असावं. याउलट, गद्य साहित्य मात्र काळाच्या ओघात नाहीसं झालं असावं.

प्रिंटींगची सोय झाल्यानंतर गद्य साहित्य वरचेवर संदर्भासाठी किंवा पुनर्वाचनासाठी उपलब्ध होऊ लागलं, त्यामुळं तिथून पुढं ते टिकून राहिलं असावं.

पण आजही लहान मुलांचं शिक्षण बडबडगीतं, गाणी किंवा पद्यरुप गोष्टींपासून सुरु होतं. मूल स्वतः वाचू व समजू लागलं की गद्य धडे सुरु होतात. यामागंही वरील कारणंच असावीत असं वाटतं.

कथा, कादंबरी, कविता अशा साहित्यप्रकारांची सरसकट तुलना करता येणार नाही, हे मान्यच. तरीही, आकलन, स्मरण, पुनर्निर्माण या मुद्यांवर पद्य नक्कीच गद्यापेक्षा जास्त सोयीस्कर आणि परिणामकारक ठरतं, हे नक्की!

तुम्हाला काय वाटतं?

- मंदार शिंदे 9822401246


Share/Bookmark

Monday, September 10, 2018

रक्षक (रूपककथा)

रक्षक

"या पहिल्या मजल्यावरच्या कुत्र्यांनी जाम वैताग दिलाय," लिफ्टमधून पाचव्या मजल्यावर जाणारी गाय तिसर्‍या मजल्यावर राहणार्‍या शेळीला म्हणाली.

"खरंय गं, पण बोलणार कोण त्यांच्याविरुद्ध? तुमचा बैल की आमचं बोकड? शिवाय ते दुसर्‍या मजल्यावरचं डुक्करपण आहेच कुत्र्याच्या साथीला..." शेळीनं दुःखद उसासा सोडला.

मग तिसरा मजला आला, शेळी बाहेर पडली. पाचव्या मजल्यावर गाय बाहेर पडली. रोजचीच गोष्ट आज नव्यानं घडली.

दुपारी कुत्र्याची पिल्लं निमंत्रण द्यायला आली. एका पिल्लाच्या हॅप्पी बड्डेचं सेलिब्रेशन होतं म्हणे.

संध्याकाळपासून सोसायटीत धिंगाणा सुरु होता.

"बेकरीवाल्या उधळ कालच्या पावाला... पावाला..."

"हाडं कड क‌ड्‍ कड कड्‍ कड कड्‍ कडाड्‍..."

अशी तुफान प्राणिप्रिय गाणी वाजत होती. शहराच्या कानाकोपर्‍यातून सगळी कुत्री जमली होती. एकत्र आल्यानं त्यांच्या भुंकण्याला कोल्हेकुईचा कॉन्फीडन्स चढला होता. तिसर्‍या, चौथ्या, पाचव्या मजल्यावर राहणार्‍यांना तर त्या वाघ-सिंहांच्या डरकाळ्या वाटत होत्या. दारं-खिडक्या घट्ट बंद करुन, टीव्हीचा आवाज वाढवून सगळे घरात बसले होते.

"आज मौऽऽसम बडा कुत्तियाना है... बडा कुत्तियाना है..."

"भुंकी तो नाऽऽना, छेडीतो ताऽऽना, मठ्ठ हे राहीले.. डोलावीत माऽऽना..."

अशी गाणी टीव्हीवर दबक्या आवाजात वाजत होती. पापभिरू मंडळी घरात बसूनच रात्र लवकर संपायची वाट बघत होती.

तो दिवस संपला. पण दुसर्‍या दिवसापासून सोसायटीत कुत्र्यांची वर्दळ वाढली. पार्किंगमध्ये कुत्री, लिफ्टमध्ये कुत्री, जिन्यामध्ये कुत्री. टेरेसवर, ग्राऊंडवर, कुंपणावर, कुत्रीच कुत्री...

बैल, बोकड, माकड, जिराफ, सगळे कुत्र्यांना चुकवत ये-जा करु लागले. घरात आले की दार घट्ट बंद करुन लपू लागले.

पण कुत्र्यांचा उपद्रव खूपच वाढला. शेवटी वैतागून सगळे पहिल्या मजल्यावर गोळा झाले.

"हे सगळं थांबलं पाहिजे... बाहेरचे चले जाव... शांतता वापस लाव..." अशा घोषणा झाल्या.

कुत्र्यानं म्हणणं ऐकून घेतलं. मग स्वतःच घोषणा दिल्या, "बाहेरचे चले जाव... शांतता वापस लाव.."

कुत्र्यालाच मग सुचली युक्ती, वॉचमनची एका केली नियुक्ती. सगळ्यांकडून घेतली वर्गणी, सगळे म्हणाले कुत्राच गुणी!

वॉचमन होता कुत्र्याचाच मित्र. एका महिन्यात पालटलं चित्र.

आता कुत्री रोज येत नाहीत, कधीकधी येतात. ते तरी काय करणार, आपले सणच कित्ती कित्ती असतात. दसर्‍या दिवशी सोनं द्यायला, संक्रांतीला तिळगुळ घ्यायला... वर्गणी मागायला आणि फटाके उडवायला...

पण वॉचमनचा आता चांगलाच दरारा, पूर्वीसारखा नसतो रोजचाच धिंगाणा.

"या पहिल्या मजल्यावरच्या कुत्र्यानंच सोसायटी वाचवली, नाही का? यावेळी चेअरमन तोच होणार..." लिफ्टमधून पाचव्या मजल्यावर जाणारी गाय तिसर्‍या मजल्यावर राहणार्‍या शेळीला म्हणाली.

"खरंय गं, त्याच्याएवढं खंबीर इथं आहेच तरी कोण? तुमचा बैल की आमचं बोकड?" शेळीनं हसत डोळा मारला.

मग तिसरा मजला आला, शेळी बाहेर पडली. पाचव्या मजल्यावर गाय बाहेर पडली. रोजचीच गोष्ट आज पुन्हा नव्यानं घडली.

दुपारी कुत्र्याची पिल्लं निमंत्रण द्यायला आली. पप्पा चेअरमन झाल्याबद्दल सेलिब्रेशन होतं म्हणे.

संध्याकाळपासून सोसायटीत आनंदोत्सव सुरु झाला. डॉल्बीवर गाणं वाजू लागलं...

"हाडं कड क‌ड्‍ कड कड्‍ कड कड्‍ कडाड्‍... कड क‌ड्‍ कड कड्‍ कड कड्‍ कडाड्‍..."

- मंदार शिंदे ९८२२४०१२४६


Share/Bookmark

Sunday, August 5, 2018

तू जो मिला...

#FriendshipDay Special #ShortStory
ReadingTime: 03:00 Minutes

ब-याचदा आपल्याला हवी असलेली गोष्ट मिळत नाही, म्हणून आपण निराश होतो. पण ती गोष्ट का मिळाली नाही याचा नीट विचार केला तर असं कळतं की, आपण चुकीच्याच दिशेला शोध घेत होतो. आपल्याला हवी असलेली गोष्ट जवळपासच होती, पण आपण दूर-दूर शोधत राहिलो.

अशीच काहीशी गोष्ट आहे आदित्य आणि निशाची. आदित्य तसा हुशार आणि कष्टाळू मुलगा, पण सतत असमाधानी. आपल्याला हवं ते अजून मिळालंच नाही, काहीतरी राहून गेलंय, असं त्याला नेहमी वाटायचं. कितीही यश मिळालं तरी त्याला ते अपूर्णच वाटायचं.

अशा आदित्यला भेटली निशा, थोडी बालिश, थोडी खोडकर; पण तेवढीच समजूतदार आणि प्रेमळही. कुणा कॉमन फ्रेन्डनं दिलेल्या पार्टीत दोघांची ओळख झाली आणि असमाधानी, अपूर्ण असा आदित्य नकळत निशाच्या मनमोकळ्या हास्याकडं, लाघवी बोलण्याकडं आकर्षित होत गेला.

भेटी-गाठी, गप्पा-गोष्टी सुरु झाल्या आणि आदित्यला आयुष्याचा वेगळाच अर्थ उलगडत गेला. कामाशिवाय पाच मिनिटंही एका ठिकाणी न थांबणारा आदित्य, आता निशाची वाट बघत तासन्‌तास वेळ घालवू लागला. तिच्यासोबत भटकताना त्याच्या लक्षात आलं की आपण जन्मल्यापासून याच शहरात राहिलो, तरी खूप काही बघायचं राहिलंच होतं. विनाकारण इकडून-तिकडं, या रस्त्यावरुन, त्या रस्त्यावरुन फिरताना त्यानं खूप माणसं बघितली, त्यांची वेगवेगळी आयुष्यं बघितली. त्यांच्या अडचणी बघितल्या आणि तरीही त्यांचं आनंदात जगणं बघितलं. मग स्वतःच्या आयुष्याशी त्यांची तुलना करुन बघितली आणि त्याला जाणवलं की, आपल्याला जे हवंहवंसं वाटत होतं, ते कदाचित आपल्याच आजूबाजूला लपलंय.

निशाला भेटण्यापूर्वी आदित्यचं फ्रेन्ड सर्कल खूप लिमिटेड होतं. दुस-या कुणाचं फारसं ऐकून घेणंही त्याला जमत नसे. पण निशाचा एकही शब्द तो खाली पडू देत नव्हता. तिनं सांगितलेलं काम पूर्ण झालंच पाहिजे, यासाठी तो जिवाचा आटापिटा करु लागला. आणि हळूहळू त्याला स्वतःच्याच छुप्या क्षमता लक्षात येऊ लागल्या. पूर्वी कधी प्रयत्नही न केल्यानं त्याला ज्या गोष्टी जमणार नाहीत असं वाटायचं, त्या सगळ्या गोष्टी आता तो मजेत करु लागला. आणि आपल्याला हे जमलं याचं समाधान त्याच्या चेह-यावर झळकू लागलं. त्याच्या कपाळावरच्या आठ्या गायब झाल्या आणि त्याच्या गालावर मात्र वरचेवर खळी दिसू लागली.

निशाला भेटण्यामागं आदित्यचा कसलाही खास उद्देश नव्हता. जे झालं ते सगळं दोघांच्याही नकळत, काहीच न ठरवता. पण निशानं त्याच्या आयुष्यात प्रवेश करताच त्याचं आयुष्य बदलून गेलं. तो हसायला शिकला. समाधानी रहायला शिकला. त्याला आता काहीतरी मिळाल्यासारखं वाटू लागलं. अपूर्णतेची भावना निघून गेली आणि आयुष्य संपूर्ण वाटू लागलं…

आज निशाला भेटायला निघाला तेव्हा त्यानं रेडीओवर हे गाणं ऐकलं. आदित्यला वाटलं, हे गाणं खास त्याच्यासाठीच लावलं होतं जणू! गाणं गुणगुणतच त्यानं फ्लॅटचं मेन डोअर लॉक केलं आणि पाय-या उतरत पार्किंगकडं निघाला…

आशियाना मेरा, साथ तेरे है ना
ढूँढते तेरी गली, मुझको घर मिला..
आ-बो-दाना मेरा, हाथ तेरे है ना
ढूँढते तेरा खुदा, मुझको रब मिला..
तू जो मिला, लो हो गया मैं काबिल
तू जो मिला, तो हो गया सब हासिल
मुश्किल सही, आसाँ हुई मंजिल..
क्यूँकी तू धडकन, मैं दिल…

- मंदार शिंदे
9822401246


Share/Bookmark