शंकर-जयकिशनपैकी शंकर हे मन्ना डे यांचे मोठे चाहते होते. मुकेशना राज कपूर यांचा आवाज मानला जाण्याच्या काळात शंकर-जयकिशननी राज कपूरची 'आ जा सनम मधुर चाँदनी में हम...' आणि 'ये रात भीगी भीगी, ये मस्त फिजाएँ...' अशी गाणी मन्ना डे यांच्याकडून गाऊन घेतली. १९५६ सालच्या 'बसंत बहार'मधे मोहम्मद रफी, लता मंगेशकर, आशा भोसले यांच्याबरोबर मन्ना डे यांनाही एसजेंनी गाणी दिली. एकूण नऊ-दहा गाण्यांच्या जागा होत्या. एका गाण्यासाठी शंकरनी मन्नादांना बोलावून घेतलं आणि सांगितलं, "या सिनेमात तुम्हाला एक ड्युएट गायचं आहे."
मन्नादा म्हणाले, "अरे वा! कुणाबरोबर? लता, आशा...?"
शंकर म्हणाले, "नाही नाही, हे जरा वेगळ्या पद्धतीचं क्लासिकल ड्युएट आहे. सिनेमातल्या एका कॉम्पिटीशनसाठीचं हे गाणं आहे. तुम्ही हिरोसाठी गाणार आहात आणि हिरो कॉम्पिटीशन जिंकणार आहे."
"बरं, समोर कोण गाणार आहे?" मन्नादांनी विचारलं.
शंकर उत्तरले, "भीमसेन जोशी."
मन्नादा तिथून चक्क पळून गेले. घरी गेल्यावर बायकोला म्हणाले,
"शंकर पागल झालेत. माझं आणि भीमसेन जोशींचं ड्युएट रेकॉर्ड करायचं म्हणतायत."
"मग करा की..." बायको म्हणाली.
"करा की काय? हे कॉम्पिटीशनचं गाणं आहे. कॉम्पिटीशन हिरो जिंकणार आहे आणि शंकर म्हणतायत की या क्लासिकल ड्युएटमधे मी हिरोसाठी गायचं आणि भीमसेन जोशींना हरवायचं! मला नाही जमणार बुवा..."
मन्नादांच्या बायकोनं त्यांची समजूत काढली, "हे बघा, गाण्याची सिच्युएशन आधीपासून तयार आहे. हिरोनं जिंकायचं असेल तर शंकर-जयकिशन तशाच पद्धतीनं गाणं बांधतील ना. शिवाय भीमसेनजी खूप मोठे कलाकार आहेत. ते सिच्युएशन समजून घेऊन थोडं कमी गातील, तुम्ही थोडी मेहनत करुन जास्त गा, म्हणजे होऊन जाईल..."
होय-नाही करत शेवटी मन्नादा तयार झाले आणि 'केतकी गुलाब जूही चम्पकबन फूले' हे गाणं रेकॉर्ड झालं. मन्नादा व्हर्सटाईल सिंगर असले तरी त्यांनी शास्त्रीय संगीताचं कसलंही फॉर्मल ट्रेनिंग घेतलं नव्हतं. 'केतकी गुलाब जूही'च्या रेकॉर्डिंगनंतर भीमसेन जोशी मन्नादांना म्हणाले, "तुम्ही क्लासिकल गात जा, चांगले गाता!" पण क्लासिकलसाठी करावा लागणार रियाज आणि मेहनत मन्नादांना अवघड वाटत असल्यानं ते फारसे त्या प्रकाराकडं वळले नाहीत.
पुढं एकदा एका मुलाखतीत मन्नादा म्हणाले होते, "ही फिल्म इंडस्ट्री फारच अजब चीज आहे. इथं मला किशोरकडून 'इक चतुर नार' (पडोसन) गाण्यात हरावं लागलं आणि इथंच भीमसेनजींना 'केतकी गुलाब जूही'मधे माझ्यासारख्याकडून हरावं लागलं..."
मन्नादा म्हणाले, "अरे वा! कुणाबरोबर? लता, आशा...?"
शंकर म्हणाले, "नाही नाही, हे जरा वेगळ्या पद्धतीचं क्लासिकल ड्युएट आहे. सिनेमातल्या एका कॉम्पिटीशनसाठीचं हे गाणं आहे. तुम्ही हिरोसाठी गाणार आहात आणि हिरो कॉम्पिटीशन जिंकणार आहे."
"बरं, समोर कोण गाणार आहे?" मन्नादांनी विचारलं.
शंकर उत्तरले, "भीमसेन जोशी."
मन्नादा तिथून चक्क पळून गेले. घरी गेल्यावर बायकोला म्हणाले,
"शंकर पागल झालेत. माझं आणि भीमसेन जोशींचं ड्युएट रेकॉर्ड करायचं म्हणतायत."
"मग करा की..." बायको म्हणाली.
"करा की काय? हे कॉम्पिटीशनचं गाणं आहे. कॉम्पिटीशन हिरो जिंकणार आहे आणि शंकर म्हणतायत की या क्लासिकल ड्युएटमधे मी हिरोसाठी गायचं आणि भीमसेन जोशींना हरवायचं! मला नाही जमणार बुवा..."
मन्नादांच्या बायकोनं त्यांची समजूत काढली, "हे बघा, गाण्याची सिच्युएशन आधीपासून तयार आहे. हिरोनं जिंकायचं असेल तर शंकर-जयकिशन तशाच पद्धतीनं गाणं बांधतील ना. शिवाय भीमसेनजी खूप मोठे कलाकार आहेत. ते सिच्युएशन समजून घेऊन थोडं कमी गातील, तुम्ही थोडी मेहनत करुन जास्त गा, म्हणजे होऊन जाईल..."
होय-नाही करत शेवटी मन्नादा तयार झाले आणि 'केतकी गुलाब जूही चम्पकबन फूले' हे गाणं रेकॉर्ड झालं. मन्नादा व्हर्सटाईल सिंगर असले तरी त्यांनी शास्त्रीय संगीताचं कसलंही फॉर्मल ट्रेनिंग घेतलं नव्हतं. 'केतकी गुलाब जूही'च्या रेकॉर्डिंगनंतर भीमसेन जोशी मन्नादांना म्हणाले, "तुम्ही क्लासिकल गात जा, चांगले गाता!" पण क्लासिकलसाठी करावा लागणार रियाज आणि मेहनत मन्नादांना अवघड वाटत असल्यानं ते फारसे त्या प्रकाराकडं वळले नाहीत.
पुढं एकदा एका मुलाखतीत मन्नादा म्हणाले होते, "ही फिल्म इंडस्ट्री फारच अजब चीज आहे. इथं मला किशोरकडून 'इक चतुर नार' (पडोसन) गाण्यात हरावं लागलं आणि इथंच भीमसेनजींना 'केतकी गुलाब जूही'मधे माझ्यासारख्याकडून हरावं लागलं..."
No comments:
Post a Comment